Ο ελληνικός στρατός ήταν ανεκπαίδευτος,
ανοργάνωτος, απείθαρχος και χωρίς πολεμοφόδια. Ο τουρκικός στρατός νίκησε, όχι τόσο γιατί το άξιζε, αλλά γιατί δεν είχε,
στην ουσία, αντίπαλο.
Οι πρώτες μάχες έγιναν
στην Καλλιπεύκη του Ολύμπου, στην Μελούνα και στο Μάτι του Τυρνάβου από 8 έως
12 Απριλίου 1897.
Οι αδυναμίες του στρατού μας φάνηκαν από
τις πρώτες ώρες των συγκρούσεων. Ασυναρτησία και απειθαρχία επικρατούσε στις
μονάδες. Δεν επρόκειτο περί στρατού, αλλά περί συρφετού.
Ο στρατός άρχισε να
υποχωρεί από τον Τύρναβο προς τη Λάρισα και έτσι επήλθε πανικός στους κατοίκους
της περιοχής, που εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και αλλόφρονες έτρεχαν πίσω από
τον διαλυμένο στρατό.
Μοναδική επιτυχία
σημειώθηκε στις μάχες του Βελεστίνου, όπου η ταξιαρχία του Κ. Σμολένσκη
κατόρθωσε να κρατήσει σταθερά το μέτωπο και να αντιμετωπίσει προσωρινά τον
εχθρό.
Ο διάδοχος Κων/νος
αναγκάσθηκε να διατάξει την υποχώρηση από τη Λάρισα (13/4/1897) και την
οργάνωση της άμυνας στα Φάρσαλα.
Το σχέδιο οχύρωσης και
άμυνας των Φαρσάλων και των γύρω διαβάσεων συνέταξε ο ανθυπολοχαγός Παπαβασιλείου και το επεξεργάσθηκε,
τελικώς, ο (τότε) ανθυπολοχαγός Ιωάννης Μεταξάς.
Τα Φάρσαλα και τις διαβάσεις τους ανέλαβαν
να υπερασπισθούν η 2η Μεραρχία υπό τον Γ. Μαυρομιχάλη, η 1η Ταξιαρχία υπό τον
Ιω. Δημόπουλο, το 4ο Σύνταγμα των
Ευζώνων, δύο πυροβολαρχίες, από τις οποίες τη μία διοικούσε ο πρίγκιπας
Νικόλαος.
Οι δυνάμεις αναπτύχθηκαν προ των Φαρσάλων
και του Σιδηροδρομικού Σταθμού. Η 1η Μεραρχία είχε ως βάση της τον οικισμό Ρίζι
και τομέα ευθύνης την επιτήρηση των διαβάσεων προς το Κιτίκι.
Προφυλακές είχαν τοποθετηθεί στην Πόρτο
Παναγιά, στις Κυνός Κεφαλές, το 2ο Σύνταγμα Ευζώνων ήλεγχε το Θετίδιο, το 11ο
τη Ζωοδόχο Πηγή, το 7ο τον Δασόλοφο και το 9ο την Κρήνη.
Ο ταγματάρχης Αλεξάνδρου
διατάχθηκε να καταλάβει τον Τεκέ της Ζωοδόχου Πηγής και αντί αυτής πήγε στον
Τεκέ της Ασπρόγειας.
Τόση σύγχυση και
προχειρότητα υπήρχε στις διαταγές.
Μετά τις μάχες στα χωριά
Κρήνη, Ζωοδόχο Πηγή, Βασιλί από την 11η π.μ. μέχρι την 4η μ.μ. της 23/4/1897
και την υποχώρηση όλων των μονάδων, που έφευγαν ακολουθούμενες από γυναικόπαιδα
και βαλλόμενες συνέχεια από τα πυρά των Τούρκων, η μάχη θα δινόταν στα Φάρσαλα
επί της αμαξιτής οδού Φαρσάλων – Σιδηροδρομικού Σταθμού, όπου βρίσκεται σήμερα
το εκκλησάκι του Κοσμά του Αιτωλού.
Η ανασύνταξη του στρατεύματος και η
οργάνωση του μετώπου άμυνας θεωρήθηκε ως σοβαρό επίτευγμα και σκόπιμα δόθηκε
έμφαση για ισχυρό μέτωπο. Η μεγάλη
σύγκρουση προ των Φαρσάλων αποφεύχθηκε και σημειώθηκαν μόνο μερικές αψιμαχίες.
Την νύχτα 23 προς 24 Απριλίου το επιτελείο
των Φαρσάλων αποφάσισε γενική υποχώρηση στην πιο κατάλληλη για άμυνα περιοχή
του Δομοκού. Ούτε, όμως, και στον Δομοκό σταμάτησαν τους Τούρκους οι Έλληνες.
Υποχώρησαν διωκόμενοι μέχρι τη Λαμία.
Την 8η/5/1897, μετά από
εκκλήσεις του Βασιλιά Γεωργίου Α’ προς τον Τσάρο Νικόλαο και τον Κάιζερ της
Γερμανίας υπογράφηκε προσωρινή ανακωχή στην περιοχή της Λαμίας, Ταράτσα.
Ευτυχώς, ο σουλτάνος υπήρξε διαλλακτικός
και έτσι τα σύνορά μας επανήλθαν στην πρό της 4ης/4/1897 γραμμή, δηλαδή στη
Μελούνα, με μικρή διαφοροποίηση.
(Πληροφορίες και στοιχεία ελήφθησαν από το
βιβλίο του αείμνηστου δικηγόρου Εμμ. Καραμανώλη «Ο Πόλεμος του 1897 – Η μάχη
των Φαρσάλων»).
(Πηγή)
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
