Η ιστορία του
πολέμου του 1940, το έπος της Αλβανίας, είναι η λαμπρότερη σελίδα της
σύγχρονης ιστορίας μας .Το 40 δεν υπήρξε όμως απλά ένα έπος . Στην πραγματικότητα
ήταν μια σειρά από έπη.
Ένα από αυτά διαδραματίστηκε στο
βορειοηπειρωτικό ύψωμα 731,20 χλμ βόρεια της Κλεισούρας .Εκεί
πρωταγωνίστησε το 5ο Σύνταγμα Πεζικού, της 1ηςΜεραρχίας
αποτελούμενο από στρατιώτες καταγόμενους από τους Νομούς Καρδίτσας και
Τρικάλων με Διοικητή τον Δημήτριο Κασλά.
O Μουσολίνι έδωσε την διαταγή για
την περίφημη «εαρινή επίθεση γοήτρου» του ιταλικού στρατού. Μέχρι τότε, η
ξιπασμένη υπόσχεση που είχε δώσει στον σύμμαχό του Χίτλερ, ότι «θα τσακίσει τη
ραχοκοκαλιά των Ελλήνων», είχε υλοποιηθεί ως δική του όμως τραγωδία. O
ιταλικός στρατός υποχωρούσε και οι αρχιστράτηγοί του άλλαζαν συνεχώς χωρίς να
φέρνουν κανένα αποτέλεσμα ενώ ο Χίτλερ αδημονούσε να τελειώνει με την
ελληνική εκκρεμότητα για να εξαπολύσει την «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα» κατά της
Σοβιετικής Ένωσης. Ήδη οι Γερμανοί στρατηγοί είχαν καταστρώσει το σχέδιο
«Μαρίτα» για την επίθεση κατά της
Ελλάδας κι ο Μουσολίνι καιγόταν να τους προλάβει και ν’ αποδείξει στους
ισχυρούς του συμμάχους ότι μπορούσε και μόνος του να κάμψει την αντίσταση των
Ελλήνων.
Στις 9 Μαρτίου, στις 6:30 το πρωί ,
ξέσπασε η κόλαση. Οι Ιταλοί εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση ,υπό την επίβλεψη του
ίδιου του Μουσολίνι. Έριξαν στην επίθεση νέες και ισχυρές δυνάμεις με άφθονη
υποστήριξη πυροβολικού και αεροπορίας Απέναντί τους ήταν η 1η Ελ. Μεραρχία
που πολεμούσε από την αρχή του πολέμου και δέχτηκε το κύριο βάρος της
επίθεσης .
Στον τομέα ιδίως του
5ου Συντάγματος-που απαρτίζονταν κυρίως από συμπατριώτες
μας-γράφτηκαν μερικές από τις ηρωικότερες σελίδες του πολέμου.
Αξίζει νομίζω εδώ να αναφέρω τη
διαταγή του ταγματάρχη Δημήτριου Κασλά: «Επί των κατεχομένων θέσεων θα
αμυνθώμεν μέχρις εσχάτων. Ουδείς θα κινηθεί προς τα οπίσω. Εμψυχώσατε τους
άνδρας σας και τονώσατε το ηθικόν των. Τότε μόνον θα διέλθει ο εχθρός εκ της
τοποθεσίας μας , όταν αποθάνωμεν άπαντες επί των θέσεών μας»
Οι επιθέσεις και αντεπιθέσεις
άρχιζαν με πυκνό κανονιοβολισμό που κατέσκαβε τα υψώματα, για να καταλήξουν σε
συμπλοκές, όπου το λόγο είχαν η χειροβομβίδα και η λόγχη.Τον βομβαρδισμό ακολουθεί
ανεπιτυχής προσπάθεια των Ιταλών να καταλάβουν το ύψωμα. Η αντίσταση των
Ελλήνων και η μάχη σώμα με σώμα συνδυασμένη με την αποτελεσματικότητα του
πυροβολικού μας, επιφέρουν σοβαρές απώλειες στους Ιταλούς που οπισθοχωρούν
κατάπληκτοι. Η εικόνα που παρουσιάζεται την ημέρα είναι φρίκη, δέος,
αιματοχυσία. Οι ίδιες σκηνές επαναλαμβάνονται πολλές φορές και τις
μέρες που ακολουθούν. Οι Ιταλοί επιτίθενται κατά κύματα μέρα και νύχτα
και πάντα αποτυγχάνουν στο στόχο τους. Η απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία
των αμυνόμενων Ελλήνων υπερασπιστών δεν επιτρέπει καμία παραχώρηση.
Ως τις 19 Μαρτίου, μετά από σχετική
τριήμερη ανάπαυλα, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν κατά του υψώματος 731 όχι λιγότερες από
18 επιθέσεις. Οι πλαγιές του είχαν κατασκαφτεί από τον κανονιοβολισμό και
τα δέντρα ξεριζώθηκαν ή κόπηκαν . Το ύψος της κορυφής μειώθηκε κατά 5 μέτρα .Το
έδαφός του σκέπαζαν χιλιάδες πτώματα.
Η Εαρινή Επίθεση όμως απέτυχε και ο
Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος.Το ύψωμα 731 έμεινε θρυλικό και το όνομά του
γράφτηκε στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη Τιμής Ένεκεν για τους ήρωες του
υψώματος .
Η σημασία της απόκρουσης της
Εαρινής Επίθεσης είναι τεράστια .Η επικράτηση των Ελλήνων στον πόλεμο κατά
τηςφασιστικής Ιταλίας σε μια εποχή που οι χώρες της Ευρώπης είχαν υποταγεί
–πολλές φορές και εθελούσια –στις δυνάμεις του Άξονα,χαιρετίστηκε ως νίκη των
Ελεύθερων λαών κατά των δυνάμεων της βίας και του ολοκληρωτισμού Και στο
στρατηγικό πεδίο όμως η σημασία υπήρξε μεγάλη. Αναγκάστηκε ο Χίτλερ να αναβάλει
την επίθεση στη Ρωσία με αποτέλεσμα να τον προλάβει ο
βαρύς ρώσικος χειμώνας:
Και έτσι γράφτηκε μια από τις
πιολαμπρές και θαυμαστές σελίδες της εθνικής αλλά και της τοπικής μας
ιστορίας .Η αυτοθυσία και η ηρωική αντίσταση των μαχητών του υψώματος 731
και η ανιδιοτελής τους θυσία αποτελεί τις Θερμοπύλες του νέου Ελληνισμού
και αξίζει τιμή και δόξα σε όσους επέλεξαν να θυσιάσουν τη ζωή τους για τα
υψηλά ιδανικά της πατρίδας και της ελευθερίας.
Οιγενναίοιμαχητές έμειναν
πιστοί «τοις κοίνων ρήμασι πειθόμενοι».
Ίσως όμως, το καλύτερο αφιέρωμα στη
μνήμη των ηρωικών υπερασπιστών του 731 να είναι τα λόγια ενός εχθρού. Ενός
Ιταλού, έφεδρου ανθυπολοχαγού, που ηγήθηκε πολλές φορές των ανδρών του στις
επιθέσεις κατά του 731.
Αυτά έκαναν οι Έλληνες
μερικές δεκαετίες πριν. Σήμερα, που η πατρίδα μας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή
,έχει μεγάλη σημασία άλλοι να μαθαίνουμε και άλλοι να θυμούνται τέτοια
ηρωικά κατορθώματα που αποτελούν «μνημείο» πατριωτισμού και αυτοθυσίας.
To Ύψωμα 731, είναι συνώνυμο της
Δόξας, σύμβολο ηρωισμού του απλού, καθημερινού ανθρώπου:των ηρώων που περπατούν
ακόμη στα σκοτεινά όταν τους καταπίνει η λήθη της ιστορίας.
Ας τους θυμόμαστε, αρνούμενοι
να υποκύψουμε στη λήθη αυτή, ως φωτεινά μετέωρα στο στερέωμα της σύγχρονης,
πρόσφατης Ιστορίας μας.
Νοερά τους αντικρίζουμε στις ράχες
και στα κορφοβούνια της Πίνδου να καταυγάζουν με το εσωτερικό τους φως τη
δική μας, σημερινή σκοτεινιά…
Ας εμπνευστούμε όλοι από την ηρωική
τους θυσία σε έργα προόδου, ειρήνης, δικαιοσύνης, τιμώντας όσους κρατούνε
Θερμοπύλες, ακόμη και αν ξέρουν πως οι βάρβαροι στο τέλος θα
περάσουν.
Και ας συνειδητοποιήσουμε ότι τότε
υπήρχε Πατριωτισμός, Ψυχή και φρόνημα Ελληνικότητας , συνείδηση Εθνική. Αυτά
χάσαμε πολλά χρόνια τώρα , αυτά να ξαναβρούμε.
Σας ευχαριστώ.
Νίκος Γ. Καραγιάννης
ΕΦΕΔΡΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ
Μαθηματικός – M.Sc Πληροφορικής
Διευθυντής 7ου Γυμνασίου
πρ. Αντιδήμαρχος Καρδίτσας